หลายองค์กรตัดสินใจลงทุนจ้างคนเก่งที่มีประสบการณ์จากภายนอกเข้ามา ด้วยความคาดหวังว่าเขาจะนำแนวคิดใหม่ ๆ เครื่องมือใหม่ ๆ หรือมุมมองที่แตกต่างเข้ามายกระดับองค์กร โดยเฉพาะในยุคที่มีการแข่งขันสูงขึ้น การเปลี่ยนแปลงคือความจำเป็น แต่ปรากฏว่า เมื่อเวลาผ่านไป คนเก่งเหล่านั้นกลับค่อย ๆ ถูกดูดกลืนจนกลายเป็น “คนธรรมดา” ที่เดินไปมาเหมือนพนักงานเดิม ๆ คนหนึ่ง ถ้าคุณเป็นเจ้าของบริษัทหรือหัวหน้างานก็คงเริ่มตั้งคำถามเหมือนกันว่า “เกิดอะไรขึ้น?”
ปัญหาไม่ได้อยู่ที่ “คนเก่ง” แต่อยู่ที่ “ระบบ”
ปัญหาสำคัญคือ “แรงต้านจากภายในองค์กร” ที่ไม่ยอมรับความคิดใหม่ ๆ ไม่ว่าจะมาจากความกลัวการเปลี่ยนแปลง ผลประโยชน์เดิมที่อาจถูกกระทบ หรือวัฒนธรรมองค์กรที่เน้นลำดับชั้นและการอนุรักษ์มากกว่านวัตกรรม ส่งผลให้แนวคิดใหม่ที่คนเก่งนำเสนอ ถูก “กัน” ออกอย่างเงียบ ๆ หรือถูกเพิกเฉยโดยไม่เปิดโอกาสให้ทดลอง
ในระยะยาว คนเก่งเหล่านั้นจะเกิดความรู้สึกว่า “ความพยายามไม่มีค่า” และเริ่มลดพลังในการเสนอความคิดเห็นใหม่ กลายเป็นเพียง “ฟันเฟือง” ที่ทำหน้าที่ตามระบบเดิมที่มีอยู่ ซึ่งไม่ใช่เพราะเขาไม่เก่ง แต่เพราะระบบไม่เปิดรับ
แล้วองค์กรจะแก้ปัญหานี้อย่างไรเพื่อให้คนเก่งอยู่ในระบบ
1. ผู้นำต้องเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Change Leader)
เจ้าของหรือผู้บริหารระดับสูงต้องเป็นคนที่ส่งสัญญาณชัดเจนว่า “เราพร้อมเปลี่ยน” และ “เราสนับสนุนคนที่กล้าเสนอแนวคิดใหม่” การปกป้องและส่งเสริมคนที่กล้าเปลี่ยนแปลงในช่วงเริ่มต้นสำคัญมาก
2. สร้างพื้นที่ปลอดภัยในการลองผิดลองถูก (Safe Zone for Innovation)
องค์กรควรมีพื้นที่ที่ให้คนเก่งทดลองแนวคิดโดยไม่กลัวความล้มเหลว เช่น การตั้ง Innovation Lab หรือโครงการนำร่อง (Pilot Project) ที่ให้อิสระในการทดลองสิ่งใหม่โดยไม่มีแรงกดดันจากระบบหลัก
3. ปรับวัฒนธรรมองค์กรให้ “ฟัง” มากขึ้น
ส่งเสริมวัฒนธรรมที่รับฟังอย่างแท้จริง ไม่ใช่แค่เชิงสัญลักษณ์ เปิดพื้นที่ให้พนักงานทุกระดับกล้าแสดงความคิดเห็น และตอบสนองความคิดเห็นนั้นด้วยการลงมือทำ ไม่ใช่เพียงรับฟังเฉยๆ
4. ประเมินและแก้ไขกลุ่มที่เป็น “ต้านการเปลี่ยนแปลง”
มีพนักงานบางกลุ่มหรือบางตำแหน่งที่มีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมภายใน หากกลุ่มนี้เป็นต้นตอของแรงต้าน ต้องได้รับการพูดคุย ปรับมุมมอง หรือในบางกรณี อาจต้องพิจารณาการจัดโครงสร้างใหม่
การจ้างคนเก่งเข้ามาในองค์กรเป็นเพียงจุดเริ่มต้น แต่ถ้าระบบและวัฒนธรรมองค์กรไม่เปิดรับ เขาก็ไม่สามารถสร้างคุณค่าได้จริง สุดท้าย เราจะสูญเสียทั้งศักยภาพของบุคลากร และเสียโอกาสในการเติบโต การเปลี่ยนแปลงจึงต้องเริ่มจากการกล้ายอมรับว่า “ระบบเดิมอาจเป็นอุปสรรค” และพร้อมจะเปลี่ยนไปด้วยกัน